Οι πρώτες μου εντυπώσεις από το νέο βιβλίο του Walter Murch

gPavloudis
Sep 30
3 min read

Τριάντα τρία χρόνια μετά το «In the Blink of an Eye», το βιβλίο που διαμόρφωσε ολόκληρες γενιές μοντέρ, ο Γουόλτερ Μαρτς επιστρέφει με ένα νέο, διπλό έργο με τον τίτλο «Suddenly Something Clicked». Δεν το έχω τελειώσει ακόμα, είναι ογκώδες και απαιτεί αρκετό ελεύθερο χρόνο αλλά ήθελα να μοιραστώ τις πρώτες εντυπώσεις μου, γιατί είναι πραγματικά ένα ιδιαίτερο βιβλίο.

Είχα και την τύχη να γνωρίσω τον Γουόλτερ Μαρτς από κοντά, στο Rolex Arts Festival στην Αθήνα τον Μάιο του 2023. Ήταν μια συγκινητική στιγμή για μένα να συνομιλήσω έστω και για λίγο με έναν άνθρωπο, που επηρέασε τόσο βαθιά την τέχνη του μοντάζ. Μου υπέγραψε το In the Blink of an Eye – το πρώτο του βιβλίο, που για χρόνια με συντρόφευε στο μοντάζ – και κράτησα τη φωτογραφία εκείνης της στιγμής σαν προσωπικό σημείο αναφοράς. Το Suddenly Something Clicked το διαβάζω τώρα με άλλη ματιά· κουβαλάει πια και εκείνη τη μνήμη της συνάντησης μαζί του.

Ένα βιβλίο με βάρος

Ο πρώτος τόμος τρακοσίων πενήντα οκτώ σελίδων καλύπτει το μοντάζ και τον ηχητικό σχεδιασμό, ενώ ο δεύτερος, που θα κυκλοφορήσει το 2026, θα ασχοληθεί με το σενάριο, τη σκηνοθεσία, την παραγωγή και φιλοσοφία του κινηματογράφου.

Αυτό που με εντυπωσίασε από την αρχή είναι η "υλικότητα" του βιβλίου. Δεν είναι η τυπική "φθηνή" έκδοση που συναντάς συχνά σε τεχνικά βιβλία μοντάζ· είναι ένα καλοφτιαγμένο, βαρύ "αντικείμενο", που θέλεις να έχεις στο γραφείο σου.

Τι βρήκα στις σελίδες του

Ο Γουόλτερ Μαρτς δε γράφει ένα εγχειρίδιο του "πώς να μοντάρεις". Αντίθετα, ανοίγει το μυαλό του και μας δείχνει τον τρόπο που σκέφτεται:

Δοκίμια για το μοντάζ ως ποίηση.
Παρασκηνιακές ιστορίες από ταινίες όπως το «The Conversation».
Αναμνήσεις από συνεργασίες με τον Τζορτζ Λούκας και τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, μπλεγμένες με φιλοσοφικές παρατηρήσεις για την όραση και τον χρόνο.

Και κάπου ανάμεσα, σε κάθε δεύτερη σελίδα, μικρά αποφθέγματα – ή όπως τα λέει ο ίδιος «fortunes». Από τον Ρομπέρ Μπρεσόν μέχρι τον Μπίλι Γουάιλντερ, λειτουργούν σαν μικρές στάσεις για σκέψη. Έχω ήδη σημειώσει μερικά που θέλω να ξαναγυρίσω.

Υπάρχουν επίσης QR codes που σε οδηγούν σε βίντεο με παραδείγματα μοντάζ. Στην πρώτη ανάγνωση τα προσπέρασα, δε θέλω να διακόπτω τη ροή μου αλλά ξέρω ότι στη δεύτερη θα τα εξερευνήσω.

Σε ποιον μιλά αυτό το βιβλίο

Αν ξεκινάς τώρα, καλύτερα να πιάσεις πρώτα το «In the Blink of an Eye». Νιώθω πως το «Suddenly Something Clicked» είναι γραμμένο κυρίως για όσους έχουν ήδη πείρα στο μοντάζ και μπορούν να εκτιμήσουν το πλούσιο υπόβαθρο και τα «rabbit holes» του Γουόλτερ Μαρτς. Έπειτα, όμως, αυτό εδώ θα σου ανοίξει εντελώς άλλους ορίζοντες.!

Γιατί με κέρδισε

Διαβάζοντας το βιβλίο, νιώθω λίγο σαν να κάθομαι απέναντι στον Γουόλτερ Μαρτς στο μοντάζ, να τον ακούω να θυμάται, να αναλύει και να συνδέει πείρα έξι δεκαετιών. Δεν είναι μόνο γνώσεις· είναι μια περιπλάνηση στο βλέμμα ενός ανθρώπου που αγάπησε τον κινηματογράφο σε όλες του τις μορφές.

Έτσι, κάπου εκεί, ανάμεσα σε πρακτικές συμβουλές, θεωρητικές αναζητήσεις και προσωπικές ιστορίες, συνειδητοποιώ πως το βιβλίο δε θέλει να σου δώσει έτοιμες λύσεις. Θέλει να σε κάνει να σκεφτείς. Αυτό, για μένα, είναι ο μεγαλύτερος λόγος να συνεχίσω να το διαβάζω.